ગુરુ પૂર્ણિમા એ બધા શિક્ષકો અને માર્ગદર્શકોને સમર્પિત તહેવાર છે. ગુ એટલે અંધકાર અને રુ એટલે દૂર કરનાર. ગુરુનો અર્થ એ છે કે જે આપણા જીવનના અંધકારને દૂર કરે છે અને જ્ઞાનના પ્રકાશથી તેને ઉજ્જવળ બનાવે છે. હિંદુ પંચાંગ મુજબ, અષાઢ મહિનાની પૂર્ણિમાના દિવસને ગુરુ પૂર્ણિમા તરીકે ગણવામાં આવે છે.
ગુરુ પૂર્ણિમા સંત વેદ વ્યાસના સન્માન માટે ઉજવવામાં આવે છે. તેઓ પ્રાચીન કાળના સંત હતા. તેમને બધા વેદ અને પુરાણોનું સંકલન કરવાનો શ્રેય આપવામાં આવે છે. તેમના દૈવી વ્યક્તિત્વ પ્રત્યે આદર આપવા અને આપણા સમાજમાં તેમના યોગદાનને યાદ કરાવવા માટે, અમે ગુરુ પૂર્ણિમાની ઉજવણી કરીએ છીએ. ગુરુ પૂર્ણિમાને બુદ્ધ પૂર્ણિમા પણ કહેવામાં આવે છે. બૌદ્ધ સમુદાય તેને બુદ્ધ પૂર્ણિમા તરીકે ઉજવે છે.
હિંદુ કેલેન્ડરમાં અષાઢ મહિનાના તેજસ્વી અર્ધના સંપૂર્ણ ચંદ્ર દિવસને ગુરુ પૂર્ણિમા અને વ્યાસ પૂર્ણિમા કહેવામાં આવે છે. ભારત તહેવારોનો દેશ છે જ્યાં તમામ તહેવારો ખૂબ જ આનંદ અને ઉલ્લાસ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. ગુરુ પૂર્ણિમા હિન્દુ બૌદ્ધ અને જૈન ધર્મના લોકો દ્વારા ઉજવવામાં આવે છે. શીખોમાં પણ ગુરુ પૂર્ણિમાનું વિશેષ મહત્વ છે.
ગુરુ એ છે જે આપણને અચેતનતાના અંધકારમાંથી પ્રકાશની જેમ પ્રકાશ તરફ દોરી જાય છે. કોઈપણ મનુષ્ય ગુરુ દ્વારા જ મોક્ષ અને ઈશ્વર પ્રાપ્ત કરી શકે છે. ગુરુ પૂર્ણિમા અષાઢ (જૂન જુલાઈ) ના પૂર્ણ પૂર્ણિમા પર ઉજવવામાં આવે છે.
આ દિવસ ગુરુઓના સન્માનમાં ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે મંદિરો અને આશ્રમોમાં પુડા પાઠના વિશેષ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે.’શબ્દ ગુરુ’ એટલે કે અજ્ઞાનના અંધકારમાં આપણને સમજણના પ્રકાશમાં દોરે છે. “ગુ એટલે અંધકાર રુ એટલે પ્રકાશ”લોકો ગુરુઓના નામે ભંડારો અને ઘણું બધું કરે છે.
આ દિવસે તમામ લોકો અને ગુરુઓ તીર્થસ્થળની પવિત્ર નદીઓમાં સ્નાન કરવા જાય છે. તે પછી, તેઓ ત્રણથી ચાર મહિના ત્યાં વિતાવે છે.એવું માનવામાં આવે છે કે આ સમય શિક્ષણ મેળવવાનો શ્રેષ્ઠ સમય છે કારણ કે આ સમયે ન તો ખૂબ ગરમી હોય છે અને ન તો ખૂબ ઠંડી હોય છે. દરેક વ્યક્તિના જીવનમાં કોઈને કોઈ ગુરુ હોય છે જે તેમને માર્ગદર્શન આપે છે.
ગ્રંથોમાં ગુરુને ભગવાન કરતાં ઉંચો સ્થાન આપવામાં આવ્યું છેપ્રાચીન સમયમાં, જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ ગુરુઓ પાસેથી શિક્ષણ મેળવતું, ત્યારે ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે તેમને દીક્ષા આપતા અને તેમનું સન્માન કરતા. ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે ગુરુની આરાધના કરવાથી તેમની બધી સમસ્યાઓનું ફળ મળે છે. ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે સાહિત્ય, સંગીત વગેરે ક્ષેત્રના શ્રેષ્ઠ ગુરુઓ.
સરકાર દ્વારા સન્માન કરવામાં આવે છે. ગુરુ પૂર્ણિમાને વેદ વ્યાસ પૂર્ણિમા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે કારણ કે આ દિવસ ચાર વેદોના સર્જક મહાન ઋષિ વ્યાસ જીનો જન્મદિવસ છે. આપણા જીવનમાં ગુરુની ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા છે.તેમને સંપૂર્ણ સન્માન આપવું જોઈએ અને શ્રદ્ધાંજલિ આપવી જોઈએ.
ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે ગુરુ પૂજાનો નિયમ છે. આ દિવસે, લોકો તેમના ગુરુઓના આશીર્વાદ મેળવે છે અને વિવિધ રીતે તેમનું સન્માન કરે છે. શીખોમાં 10 ગુરુ હોવાને કારણે તેઓ પણ ખૂબ જ ધામધૂમથી ગુરુ પૂર્ણિમાની ઉજવણી કરે છે.
આપણે ગુરુઓનો આભાર માનવા અને તેમનો આદર કરવા દર વર્ષે આ દિવસ ઉજવવો જોઈએ. તેમના શબ્દોને અનુસરીને, તેણે પોતાને એક આદર્શ વ્યક્તિ તરીકે દર્શાવવું જોઈએ, જે તેની સૌથી મોટી ભેટ હશે. ગુરુ પૂર્ણિમા એ ખૂબ જ આનંદનો તહેવાર છે.
તેમનો ત્યાગ ગુરુની મહાનતાનું સૂચક છે. સૌથી મોટો બલિદાન અને સેવા તમે ગુરુના જીવનમાં જોઈ શકો છો. અત્યંત જટિલ પરિસ્થિતિઓમાં પણ તેઓ નિયમિતપણે તેમના વિદ્યાર્થીઓને અધિકૃત અને સાચું જ્ઞાન આપે છે,જે સાચું છે ભલે શિક્ષક એટલે કે ગુરુ પોતે કોઈ મોટા હોદ્દા સુધી પહોંચી શક્યા ન હોય, પરંતુ તેમણે વહીવટી અને અન્ય સેવાઓનો અભ્યાસ કરતા તેમના હજારો વિદ્યાર્થીઓને તાલીમ આપી છે.
તે પોતાના અનુભવ અને વર્તમાન સંજોગો સાથે તાલ મિલાવીને પોતાના શિષ્યને વધુ ને વધુ જ્ઞાન આપવાનો પ્રયત્ન કરે છે. આજના સમયમાં ઘણા લોકો પોતાના ભણતરનું માર્કેટિંગ કરવા કે પોતાની તાકાત વધારવા માટે યુક્તિઓ, સૂત્રો અને અભ્યાસની મર્યાદાઓથી આગળ વધીને વિદ્યાર્થીઓને દિવસ-રાત ફસાવતા રહે છે.
આવા લોકો આપણી શિક્ષણ પ્રણાલીને આગળ લઈ જવાનો દાવો કરે છે, પરંતુ પરિણામે, તેમની ઉપદેશો માત્ર રટણ બનીને રહી જાય છે. બીજી બાજુ, લાયક અને પ્રશિક્ષિત ગુરુઓ તેમના શિષ્યોને તેમના અનુભવનો સંપૂર્ણ લાભ આપે છે. એક આદર્શ શિક્ષક તેના વિષય પર સંપૂર્ણ નિયંત્રણ ધરાવે છે,
જે આજના નકલી ગુરુઓમાં ભાગ્યે જ જોવા મળે છે. એવું નથી કે સમગ્ર શિક્ષક વિશ્વને જ્ઞાન વેચવાનું સાધન બનાવી રહ્યા છે. પ્રખર શિક્ષકો આજે પણ તેમની શાળાઓમાં બાળકોને ગુણવત્તાસભર શિક્ષણ આપીને વિવિધ ક્ષેત્રોમાં દેશનું ગૌરવ વધારી રહ્યા છે.
ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે સવારે ઘરની સફાઈ કર્યા પછી, દરરોજ સ્નાન કર્યા પછી, સ્વચ્છ વસ્ત્રો પહેરીને તૈયાર થઈ જાઓ. ઘરના પવિત્ર સ્થાન પર સફેદ કપડાને સ્લેબ પર બિછાવીને તેના પર 12-12 રેખાઓ કરવી જોઈએ.પછી આપણે ‘ગુરુપુરાણપરસિદ્ધ્યાર્થમ વ્યાસપૂજન કરિષ્યે’ મંત્ર સાથે પૂજા કરવાની પ્રતિજ્ઞા લેવી જોઈએ. હવે પોતાના ગુરુ કે તેમની મૂર્તિની પૂજા કરીને પોતાની ક્ષમતાના આધારે દક્ષિણા અર્પણ કરવી જોઈએ.
No comments:
Post a Comment